tam skarb twój, gdzie serce twoje: Tajemnice Trójmiasta , historia , miejsca godne uwagi

Tajemnice Trójmiasta , historia , miejsca godne uwagi

omen, wtorek 26 stycznia 2010

Początki mojej kariery tropiciela tajemnic historii obejmują głównie tereny Trójmiasta i jego najbliższych okolic. Największa ilość obiektów o charakterze przemysłowym powstała tu na początku 1940 roku ,kiedy dowództwo armii niemieckiej zdecydowało włączyć Gdynię i Gdańsk do struktur przemysłowych III Rzeszy. Do największych ośrodków produkcyjnych należały wtedy głównie:

- Flugzeugwerke Kurt Kannenber Gotenhafen w Gdyni-Redłowie zajmująca się produkcją podzespołów do myśliwców Focke Wulf

- Stocznia Gdyńska - Alte Werft, która podlegała jurysdykcji Deutsche Werke Kiel A.G należącej do ministerstwa obrony Rzeszy

- Zakłady torpedowe Torpedo Versuchs Anstalt - Oxhöft na Oksywiu połączone z doświadczalnym poligonem torpedowym

- Stocznia gdańska Danziger Werft A.G powstała w roku 1844 (wcześniej Kaiserliche Werft) oraz sąsiadująca w pobliżu stocznia F. Schichau GmbH utworzona w 1892 roku

Przemysł okrętowy ukierunkowany był głównie na budowę oraz remonty niewielkich ścigaczy , okrętów podwodnych oraz bieżące remonty dużych pancerników i krążowników . Stocznia Alte Werft remontowała między innymi krążowniki Lützow oraz Admiral Scheer , pancernik Gneisenau oraz jeden z największych, jakim był Bismarck. Prowadzono również remonty mniejszych jednostek takich jak Prinz Eugen i Leipzig.
Duży rozmach prac prowadzonych w zakładach Focke Wulfa wymagał ciągłej rozbudowy zakładu oraz utworzenia dodatkowych ośrodków testowo-badawczych usytuowanych poza obrębem głównego kompleksu fabrycznego tak, aby uniknąć ich zniszczenia podczas spodziewanych już w tym okresie nalotów alianckich.
Podobnego zaplecza technicznego potrzebował też doświadczalny poligon torpedowy , stocznie oraz będąca w fazie uruchamiania niewielka fabryka min akustycznych.
W tym samym okresie rozpoczęto budowę dużych schronów przeciwlotniczych na terenie stoczni , lokalnych schronów dla ludności , specjalnych schronów dla kadry wojskowej oraz odseparowanych okręgów badawczych rozlokowywanych w terenie najczęściej niezwiązanym z produkcją.
Znaczna część omawianych tu budowli przestała istnieć w wyniku działań wojennych, a niektóre z nich zostały przejęte przez Wojsko Polskie po wyzwoleniu miasta . Pozostała pewna liczba interesujących pod względem historycznym konstrukcji o których z różnych powodów zapomniano a ich przeznaczenie do dnia dzisiejszego nie zostało wyjaśnione. Należą do nich przede wszystkim zlokalizowane w znacznej odległości od zakładów produkcyjnych schrony bierne oraz obiekty badawcze. Najciekawsze z nich usytuowane są niemal w centrum naszego miasta - przechodzimy obok nich codziennie , nie zdając sobie z tego sprawy.
Moje badania skupiły się głownie na dokumentowaniu istnienia takich miejsc, ponieważ brak jakichkolwiek informacji w źródłach historycznych oraz relacjach świadków uniemożliwia wciąż wyjaśnienie zagadek związanych z ich przeznaczeniem. Listę bardziej lub mniej znanych miejsc na terenie Gdyni przedstawia poniższa tabela.

Miejsce	Stan badań	Dostępność	Grupy badawcze	Dostępne materiały i publikacje	Uwagi
Obiekt badawczy dawnej stoczni Kriegsmarine na Oksywiu.	80%	niedostępny	K.E.P. Hans , Fundacja "Latebra"	NIE	Obecnie użytkowany przez wojsko jako schron tunelowy
Kamienna Góra - Gdynia (dawniej Steinberg) Schron specjalny	1%	niedostępny	K.E.P. Hans	TAK	brak informacji o wejściach do obiektu
Obiekty nieznane. podziemne tunele w dzielnicy Działki Leśne. Ul. Olsztyńska-Witomińska , Słupecka-Karpacka	zbadany 40%	dostępny 20%	K.E.P. Hans , Fundacja "Latebra" , P.K.E. , Underground Poznań	TAK	1 tunel długości około 350 m zachowany w całości , drugi zniszczony
Schron p.lot na bulwarze nadmorskim w Gdyni	zbadany 20%	dostępny 20%	K.E.P. Hans , Fundacja "Latebra" , P.K.E.	NIE	odnaleziony tylko 1 z 3 obiektów
Marszewo THL-II (ośrodek koordynacji obrony przeciwlotniczej)	zbadany 40%	dostępny	P.K.E.	TAK	obiekt całkowicie zniszczony
Schron specjalny Ul. Hetmańska 15 / Gdynia	zbadany 30%	dostępny 20%	K.E.P. Hans , Fundacja "Latebra" , P.K.E.	NIE	wejścia z prywatnych posesji
Kaczy Dół - Gdynia Schrony bojowe	zbadany 1%	niedostępne	K.E.P. Hans , Fundacja "Latebra"	NIE	obiekty zburzone podczas budowy osiedla
Fabryka min akustycznych	niezbadany	?	P.K.E.	TAK	obiekt nieodnaleziony
Schrony pomocnicze TWP	zbadane 1%	dostępne 10%	K.E.P. Hans	NIE	teren użytkowany przez wojsko
Podziemne schrony/zbiorniki paliwowe byłej stoczni Kriegsmarine na Obłużu	zbadane 80%	dostępne 80%	K.E.P. Hans , Fundacja "Latebra" , P.K.E. , Underground - Poznań	NIE	obiekt niebezpieczny
Podziemny schron na terenie byłego obozu jenieckiego Aussenarbeitslager Deutsche Werke Gotenhafen	zbadane 80%	niedostepny	P.K.E. , GKEP	TAK	główne wejścia niedostępne. Nad schronem planowana budowa centrum handlowego

literatura:
1 . Cz. Łuczak, Polityka ekonomiczna Trzeciej Rzeszy w latach drugiej wojny światowej, Poznań 1982, s. 115.
2. Archiwum Państwowe w Gdańsku (APG), Fragmenty opracowań dokumentacji Zakładów Stoczniowych w Kilonii, Zakład w Gdyni
3. R. Wapiński , Dzieje Gdyni, 1980 r.
4. M.Lange, A.Wojcieszonek , Materiały wewnętrzne Pomorskiego Klubu Eksploracyjnego , sgn. 1992

Menu główne

Warto poczytać

Galerie zdjęć

Bitcoin

Witaj

Online

Licznik